
«Με ένα καράβι μνήμες κι όνειρα…»
Το project βασίστηκε σε μια πρωτότυπη ιδέα της εικαστικού και ερευνήτριας Μαρίας Ανδρομάχης Χατζηνικολάου, που είχε τη γενική επιμέλεια, σε αρχειακή έρευνα και κείμενα της αρχειονόμου ΓΑΚ-φιλολόγου Αγγελικής Νικολάου, σε θεατρικά δρώμενα που επινοήθηκαν από τη θεατροπαιδαγωγό-σκηνοθέτη Μαρία Καραζάνου και την ομάδα, με πρωτότυπη μουσική του συνθέτη Θοδωρή Ζιάρκα.
Όπως υπογραμμίζει η Μαρία Ανδρομάχη Χατζηνικολάου: «Η έρευνα και το όλο project έγινε από μια καλλιτεχνική και ανθρώπινη οπτική και δεν είχε στόχο να υποκαταστήσει ή να ανταγωνιστεί την οργανωμένη επιστημονική έρευνα. Σκοπός ήταν ο εντοπισμός και η ανάδειξη μικρών, κρυφών αλλά σημαντικών πτυχών της καθημερινότητας, «της ιστορίας από τα κάτω», που μπορούν να διασαφηνίσουν και να εμπλουτίσουν την κεντρική δομή της επιστημονικά τεκμηριωμένης ιστορίας. Πολύ σημαντική ήταν επίσης η συμμετοχή της νέας γενιάς, των φοιτητών της πόλης μας, που πήραν έτσι τη σκυτάλη από εμάς, τους μεγαλύτερους, σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί η ιστορική μνήμη και το ανθρώπινο αποτύπωμα».
«Η έρευνα και συγκέντρωση αρχειακών τεκμηρίων, προφορικών μαρτυριών, βιβλιογραφικών αναφορών κ.λπ. ξεκίνησε στις αρχές του 2022, όπως και η συγγραφή πρωτότυπων διαλόγων και άλλων κειμένων. Ακολούθησε η παρουσίαση του project στους φοιτητές της θεατρικής ομάδας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας «3ος όροφος», οι οποίοι ενθουσιάστηκαν και αγκάλιασαν το δύσκολο εγχείρημα. Πολλοί από τους φοιτητές μάλιστα ήρθαν σε απευθείας επαφή με τις πρωτογενείς πηγές στην υπηρεσία όπου εργάζομαι, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους στον Βόλο, συμβάλλοντας με τις ιδέες και την ενέργειά τους στη μορφοποίηση της αρχικής ιδέας», σημειώνει η Αγγελική Νικολάου.
Η Μαρία Καραζάνου σχολιάζει σχετικά: «Το project «Με ένα καράβι μνήμες κι όνειρα…» ήταν αφορμή για τη θεατρική ομάδα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας «3ος όροφος» να εξερευνήσει τα πεδία της προφορικής και δημόσιας ιστορίας και του θεάτρου της επινόησης. Τα μέλη της ομάδας συμμετείχαν από τα πρώτα βήματα της προσπάθειας κάνοντας έρευνα, πειραματισμούς, αυτοσχεδιασμούς και τελικά συνθέτοντας συλλογικά τα θεατρικά στιγμιότυπα της βιωματικής αυτής διαδρομής. Έτσι, αυτή η πρωτότυπη δράση διαμορφώθηκε από την έμπνευση όλων μας, φοιτητών, εκπαιδευτικών, καλλιτεχνών, ερευνητών, επιβεβαιώνοντας τη δύναμη της συνεργασίας και της συνεύρεσης».
Μέσα στο διήμερο 16-17 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκαν 8 περίπατοι, 4 την καθεμιά από τις δύο μέρες, ξεκινώντας διαδοχικά από τις 7 το απόγευμα. Σε κάθε περίπατο συμμετείχαν 30-40 άτομα, με τις διοργανώτριες και μαζί φοιτητές-οδηγούς. Κάθε ομάδα περπάτησε μία συγκεκριμένη, επιλεγμένη διαδρομή, σε δρόμους, στενά, εσωτερικές αυλές και παρόδους της Νέας Ιωνίας. Ωστόσο, δεν ήταν ένας «κλασικός» ιστορικός περίπατος ούτε μια ξενάγηση. Η περιδιάβαση ενεργοποίησε χώρους του προσφυγικού συνοικισμού που κατοικούνται και σήμερα, με τη διάδραση και τη συμμετοχή ακόμη και σύγχρονων κατοίκων του. Ο περίπατος περιλάμβανε στάσεις σε ορισμένα σημεία, όπου παρουσιάστηκαν θεατρικά δρώμενα και εικαστικές εγκαταστάσεις, μουσικές συνθέσεις και προφορικές και αρχειακές μαρτυρίες. Οι περιπατητές μπήκαν σε μια συμμετοχική και βιωματική διαδικασία και αφουγκράστηκαν πτυχές της ζωής των Μικρασιατών προσφύγων. Είχαν επίσης πρόσβαση στο πληροφοριακό υλικό, τις μαρτυρίες, τα τεκμήρια και το φωτογραφικό υλικό της δράσης μέσω QR codes, σε επιλεγμένες στάσεις στη διάρκεια της διαδρομής και στο τέρμα της.
Να σημειωθεί, τέλος, ότι η δράση είχε την υποστήριξη του Τμήματος Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος της Σχολής Γεωπονικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο πλαίσιο των επετειακών του δράσεων για τα 20 χρόνια από την ίδρυσή του (2002-2022).
Συντελεστές:
Καλλιτεχνική-ερευνητική ομάδα artspirators:
Μαρία- Ανδρομάχη Χατζηνικολάου, εικαστικός καλλιτέχνης – ερευνήτρια: Ιδέα και γενική καλλιτεχνική επιμέλεια, συλλογή, βίντεο, μοντάζ και επεξεργασία οπτικοακουστικού υλικού.
Αγγελική Νικολάου, αρχειονόμος ΓΑΚ, φιλόλογος, θεατρολόγος: Επιλογή αρχειακών τεκμηρίων, σύνθεση-επιμέλεια κειμένων, αφήγηση.
Ράνια Αρμάγου: γραφίστρια, σχεδιάστρια. Οργάνωση παραγωγής, γραφιστικά.
Σπύρος Τσαλαπάτας, μηχανικός υπολογιστών, ΠΘ: Επιμέλεια και υποστήριξη σε θέματα τεχνολογίας, μοντάζ ηχητικού υλικού.
Με τη συνεργασία της Θεατρικής ομάδας «3ος όροφος» του ΠΘ:
Μαρία Καραζάνου, θεατροπαιδαγωγός-σκηνοθέτης: Σύλληψη θεατρικών δρώμενων, διάλογοι, σκηνοθεσία, κινησιολογία.
Θοδωρής Ζιάρκας, κοντραμπασίστας – συνθέτης: πρωτότυπη μουσική σύνθεση και ηχητική εγκατάσταση.
Αφηγήσεις – επεξεργασία αφηγήσεων: Μάκης Φράγκος.
Documentation – Φωτογραφική κάλυψη: Μάνθος Ζαμπίτογλου, Λευτέρης Πλαβός
Οι κάτοικοι της περιοχής μας διηγούνται την ιστορ